Fruit uit eigen tuin is echt een ware traktatie!
Maar misschien heb je daar helemaal geen ruimte voor? Of misschien heb je alleen maar een terras, balkon of dakterras?
Gelukkig kan veel fruit ook goed groeien in een pot. Met name kleinfruit en mini- of patio- fruitboompjes zijn erg geschikt.
Het telen van Fruit op een Patio, Balkon, of Dakterras is dus geen probleem!
Veel laagstam fruitbomen kunnen ook in een pot, maar dan is wel een flink ruime pot of plantenbak nodig.
Voor fruit in een pot is meestal wel wat extra verzorging nodig. De planten drogen sneller uit en ook de voedingstoffen raken eerder uitgeput. Regelmatig ruim water geven en tijdig bemesten is dan ook noodzakelijk. Ook kies je beter voor een niet te kleine pot of bak. Hoe groter de pot, hoe makkelijker de verzorging zal zijn.
Het kweken van fruit in potten en bakken heeft ook nog een voordeel: je bent niet afhankelijk van jouw grondsoort. Als je wel een tuin hebt, maar bijvoorbeeld zware kleigrond, dan kan je alsnog de benodigde omstandigheden realiseren in de pot. Zo kan je dus alsnog heerlijke (maar zuurminnende) blauwe bessen kunnen kweken! Ook kan je de planten verplaatsen op te hete of juist erg koude dagen.
Kleinfruit in pot
Aardbeien (Fragaria)
Wie heeft er nu niet een pot met aardbeien in de tuin gehad? Een aardbei uit eigen tuin is vaak zoveel lekkerder dan die uit de supermarkt. Aardbeien zijn relatief makkelijk om te kweken. Ga je echt voor maximale en continu opbrengst, dan is dit wel wat moeilijker. Gelukkig zijn er ook goede doordragende soorten verkrijgbaar (bijv. Favori, Furore, Ostara)
Blauwe bessen en bosbessen (Vaccinium)
Blauwe bessen worden steeds populairder. Ze zijn erg gezond en ook gewoon erg lekker. Er zijn veel verschillende soorten. In het Nederlands wordt de blauwe bes (Vaccinium Corymbosum) ook wel eens bosbes genoemd, maar eigenlijk klopt dat niet. De bosbes is een andere soort: Vaccinium myrtillus.
Blauwe bessen zijn geschikt om in de schaduw te planten. Ook hebben ze echt zure grond nodig voor een goede groei en opbrengst. Zelfs het water geven met (hard) leidingwater kan nadelig zijn. Omdat sommige soorten erg groot en hoog kunnen worden, is het verstandig om hierop te letten bij het selecteren van de gewenste soort. Blauwe bessen zijn zelfbestuivend. Toch kan de aanplant van een tweede soort wel de productie verhogen.
Veel soorten kennen naast de productie ook nog een mooie herfstverkleuring. Zelf hebben we de North Country en Pink Lemonade.
Bramen (Rubus fruticosus)
Bramen zijn hele makkelijke planten. Je hebt al snel een goed oogst. De uitdaging zit vaak in het vinden van een soort die kleiner blijft. Ze kunnen namelijk enorm groeien (en woekeren). De nog vrij nieuwe soort Reuben, zou erg geschikt zijn voor in een pot. Ook de Thornless Evergreen is een minder krachtige groeier en mogelijk beter geschikt.
De meeste bramen hebben stekels. Er zijn ook doornloze bramen beschikbaar. Dit zijn bijvoorbeeld de Chester Thornless, Thornless Evergreen, Triple Crown en Black Satin.
Bramen hebben steun nodig. Ze zullen niet zelf stevige en rechtopgaande stengels maken.
Braambozen (o.a.Tayberry)
Er zijn ook vele kruisingen beschikbaar tussen bramen en frambozen: de braambozen. Bekende soorten zijn Tayberry, Loganberry, Boisonberry. Minder bekende soorten zijn Youngberry, Sunberry en Let wel op met deze soorten in pot, want vaak hebben deze flinke groeikracht.
Druiven (Vitis vinifera)
Witte druiven, blauwe druiven, rode druiven… Er zijn ontzettend veel soorten druiven. Let bij het uitkiezen van de gewenste soort op potentiële groeikracht, maar ook op geschiktheid voor ons klimaat, resistentie tegen veelvoorkomende ziekten, goede productie en natuurlijk smaak. Er zijn inmiddels ook voldoende pitloze soorten beschikbaar. Er zijn zowel witte pitloze druiven, als rode en blauwe pitloze druiven.
Druiven hebben een ruime pot nodig en goede drainage. Ook zal de groei geleid moeten worden en moet er geschikte steun beschikbaar zijn voor de druif. Voor een goede opbrengst is zowel wintersnoei, als zomersnoei van de druif nodig.
Frambozen (Rubus idaeus)
Frambozen zijn heerlijk om vers van de plant te plukken en jezelf mee te belonen na een klusje in de tuin. Er zijn vele soorten beschikbaar en zelfs verschillende kleuren (naast rood ook zwart en geel).
Frambozen staan graag op een redelijk zonnige plek. Er zijn twee soorten: zomerframbozen en herfstframbozen. Naast het logische verschil in het moment van rijpen, zit er vooral ook een groot verschil in de manier van snoeien. Zomerframbozen groeien op oud hout (groei van vorig jaar). Herfstframbozen daarentegen groeien op nieuw hout en kunnen na het oogsten dan ook helemaal tot aan de grond worden teruggesnoeid. Ideaal dus om mee te starten als je graag frambozen uit eigen tuin wilt.
Ook veel frambozen soorten zijn krachtige groeiers. Let hier dus op bij het selecteren. Minder krachtige groeiers zijn geschikter voor de teelt in pot. Ook zijn er enkele doordragende soorten beschikbaar, welke ideaal zijn voor een pot. Zelf hebben wij de Polka in een pot.
Honingbes (Lonicera caerulea)
De (blauwe) honingbes lijkt wat op een blauwe bes, maar je kunt deze al vroeger oogsten. Dit kan al vanaf midden mei. Ook de smaak heeft wat weg van een blauw bes of bosbes. Wel is het belangrijk om de juiste soorten te selecteren, want niet alle kweekvarianten zijn even smaakvol. De meeste soorten groeien niet al te groot, waardoor ze ook prima geschikt zijn voor in een pot.
De honingbes staat graag op een zonnige plek. Na het verkleuren van de bessen kan je deze het beste nog een tijd laten hangen (ongeveer een week), waardoor de smaak veel beter wordt. Voor een goede opbrengst heb je meerdere exemplaren nodig, in verband met de bestuiving. Goede soorten zijn bijvoorbeeld Jugana en Velikan.
Japanse wijnbes (Rubus phoenicolasius)
De Japanse wijnbes is een plant waarvan vruchtvorming en goede rijping ook geen probleem is in de schaduw. Deze struik lijkt wat op een braam. Bij het plukken van de vruchten moet je wel even opletten, want de plant zit vol met kleine stekels rondom de bessen. De vruchten zijn friszoet van smaak. Veel mensen omschrijven ze als lekkere kleine snoepjes.
In de volle grond kunnen deze struiken aardig groot worden en zich, net als bramen en in mindere mate ook frambozen, ondergronds verspreiden met uitlopers. In pot heb je hier gelukkig geen last van en blijft de struik een stuk compacter. De oogst is dan wel wat kleiner.
Jostabes (Ribes x nidigrolaria)
De jostabes is een kruising tussen een kruisbes en een zwarte bes. De smaak komt meer in de buurt van zwarte bes, dan van de kruisbes.In tegenstelling tot de kruisbessen, heeft deze geen doorns.
Ook deze bessenstruik kan in volle grond flink groeien, maar in pot blijft deze een stuk kleiner. Meestal is er ook dan nog voldoende opbrengst.
Kiwibes (Actinidia arguta)
Het kweken van kiwi’s in ons land is zeker niet makkelijk. Ook nemen ze veel ruimte in. Maar het kleine broertje van de kiwi, de kiwibes, is veel geschikter. De kiwibes heeft minder ruimte nodig en het fruit rijpt makkelijker. De plant lijkt best veel op een echte kiwi (Actinidia deliciosa), maar krijgt kleinere vruchten en heeft een gladde (eetbare) schil. De vruchten hebben eerder het formaat van een grote druif.
Met goede verzorging en tijdige bewatering en bemesting, kan deze klimplant ook in een (ruimere) pot.
Voor de kiwibes is wel een klimsteun nodig, bijvoorbeeld een pergola. Bij voorkeur op het zuiden, zodat het fruit sneller kan rijpen. Ondanks dat kiwibessen minder snel groeien dan kiwi’s, is regelmatig snoeien nog wel nodig om te voorkomen dat ze te groot worden.
Kruisbessen (Ribes uva-crispa)
Kruisbessen groeien ook goed in de (half)schaduw. Ze houden er echter niet van om te nat te staan. Hoewel kruisbessen in Nederland niet (meer) erg populair zijn, zijn ze dit bijvoorbeeld wel in Engeland en Duitsland. Er zijn dan ook heel veel kweekvarianten beschikbaar. Kruisbessen zijn er ook in verschillende kleuren.
Veel soorten kunnen aardig groot worden en groeien sterk. Let daarop bij de aanschaf. Enkele kleiner blijvende soorten zijn Hinnonmaki gold (geel), Josselyn (rood), Remarka (rood), Rokula (rood), Rochus (groen).
Een nadeel van kruisbessen is dat ze veel doorns (of stekels) hebben. Er zijn ook soorten met weinig stekels: Captivator en Tatjana.
Rode en witte bessen (Ribes rubrum)
Rode (en witte) aalbessen zijn relatief makkelijk om te telen. Ze geven al snel een flinke opbrengst, waar je in de zomer lang van kunt eten. Wel kan je ze maar beter afdekken met een net, want de vogels zijn gek op de rode bessen. Het schijnt dat de witte bessen minder in trek zijn bij vogels.
Vroeger aten we elke zomer bakken vol met rode bessen. Al deze oogst kwam van slechts één struik in de tuin van mijn ouders. We aten de bessen als kind wel altijd met suiker, want ze zijn wel wat (licht) zuur. De witte bessen zijn vaak nog wat zuurder.
Aalbessen hebben graag een zonnige standplaats in goed doorlatende grond (ze staan niet graag nat). Kies een soort die niet erg gevoelig is voor ziekten en niet al te groot wordt of erg groeikrachtig is. Bekende soorten zijn Jonkheer van Tets, Rovada, Red Lake, Albatros (wit), Witte Parel en Gloire de Sabons (roze).
Vijg (Ficus carica)
Een vijg valt niet onder kleinfruit, maar is wel goed klein te houden met regelmatige snoei. In een grote pot of plantenbak, kan je deze natuurlijk ook mooi uit laten groeien als het middelpunt van je tuin! Het zijn prachtige boompjes om te zien. Naarmate de stam ouder wordt, zal deze mooi vergrijzen. Het grote blad is prachtig om te zien en ook de rijping van de vijgen is interessant om te volgen.
Wil je een vijgenboompje in de tuin, dan is het belangrijk dat je de juiste soort kiest. Niet alle vijgen zijn goed winterhard en zeker niet alle vijgen rijpen goed in onze zomers. De bekendste soort die het goed doet in ons land, is Ficus carica Brown Turkey.
Bekijk ons overzicht van geschikte vijgenbomen, die ook in ons klimaat rijpen.
Vijgenbomen staan graag op een zonnige en beschutte plek. Tegen een zuidmuur is ideaal. Hoewel vijgen in de volle grond eigenlijk weinig tot geen extra water nodig hebben, kunnen ze in pot beter wel met enige regelmaat bewaterd worden. Aangezien een vijg wel wat groter kan worden, is een ruime pot aan te raden.
Zwarte bessen (Ribes nigrum)
Zwarte bessen lijken op de rode en witte (aal)bessen, maar zijn toch echt anders. Vooral de smaak is compleet anders. Dit doet aan Cassis denken, maar de bessen zijn wel wrang van smaak. Deze plant kenmerkt zich ook door de specifieke geur van het blad en takken.
Veel soorten kunnen flink groot worden. Voor een zwarte bes in pot, kies je beter een soort die wat minder groeikrachtig is. Bijvoorbeeld Ben Sarek. Andere bekende rassen zijn Triton, Titiana, Ben Nevis en Wellington.
Fruitbomen in pot
Ook veel fruitbomen kunnen in een pot. Bijvoorbeeld laagstam varianten (ook wel aangeduid als struik in veel winkels). Je hebt dan al snel een flink ruime pot nodig. Een betere keuze zijn dan de zognaamde mini fruitbomen, patio fruitboompjes, of zuilfruit. In de meeste gevallen gaat het hier ook nog eens om zelfbestuivende soorten, waardoor je dus ook geen tweede exemplaar nodig hebt.
Er zijn inmiddels veel soorten mini-fruitboompjes beschikbaar.
Bijvoorbeeld appels, peren, kersen, pruimen, perzik, nectarine en abrikoos.
Naast het patiofruit kunnen exoten ook interessant zijn. De meeste soorten hebben natuurlijk wel wat meer verzorging nodig, zeker in de winter. De keuze is groot. Denk alleen maar eens aan de vele Citrus varianten: citroen, limoen, mandarijn, sinaasappel, kumquat, grapefruit, calamondino…
