Tuinieren is een dure hobby (maar dat zijn hobbies vaak)…
De aanleg van een tuin kan flink in de papieren lopen. De kosten voor gereedschappen en benodigdheden voor onderhoud lopen ook snel op.
Maar ook de aanschaf van planten is duur, zeker als deze als wat ouder (en mooier) zijn.
Toch is het zeker mogelijk om goedkoop, of zelfs helemaal gratis planten te krijgen! Daarom hier onze tips voor tuinieren met een klein budget.
Gratis of Goedkope planten: 14 Tips voor tuinieren met een klein Budget
1. Vaste planten zijn extra voordelig in het najaar
Koop je vaste planten in september en oktober.
De meeste tuincentrums en planten verkopers geven in het najaar flinke korting op hun vaste planten. Omdat veel van deze planten er na de zomer nu eenmaal minder mooi uitzien (ze sterven in het najaar en winter bovengronds af), blijven de verkopers vaak met deze planten zitten. Ook wordt een tuincentrum in deze periode vaak minder bezocht. Kortingen variëren van 30% tot soms zelfs 70%. Dat is natuurlijk de moeite waard!
Onthou dat je deze planten koopt als een investering voor volgend jaar. Dit jaar zullen de meeste niet meer bloeien, of zelfs groeien. Wel kunnen ze nu nog wortelen (aanslaan) voor de winter. Ze hebben dan al een voorsprong in het voorjaar. Planten slaan in het najaar vrij makkelijk aan: de bodem is nog warm en er valt meestal voldoende regen.
Indien mogelijk, controleer dan of de wortels niet te droog zijn (of juist veel te nat). Vaak zitten de potjes van deze planten helemaal vol met wortels. Je krijgt ze ook moeilijk uit de potjes: ze zijn potgebonden. Dit is niet heel erg. Bij het aanplanten kan je de wortels voorzichtig wat lostrekken of op een paar punten wat doorbreken. Dit stimuleert de plant om nieuwe wortels te maken en hierbij ook weer buiten de aangenomen vorm van het kweekpotje te groeien.
2. Koop planten uit volle grond
Hagen, struiken en bomen plant je bij voorkeur tussen november en maart.
In die periode is het namelijk mogelijk om planten uit de volle grond te kopen (en aan te planten). De prijzen van planten uit volle grond zijn meestal een stuk voordeliger dan potgekweekte planten. Als het prijsverschil wel kleiner is, dan krijg je vaak veel meer plant voor je geld. Er zijn twee soorten planten uit volle grond: wortelgoed (kale of naakte wortels) en planten met kluit (vaak met jute omhulsel of gaaslap).
Lees meer over goedkope planten uit volle grond: Wortelgoed of Kluit
3. Koop je planten voordelig online
Natuurlijk is het een nadeel dat je planten niet kunt zien, voordat je ze geleverd krijgt. Toch heeft het online bestellen van planten ook heel veel voordelen. Je bestelling wordt aan huis afgeleverd, dus je hoeft niet te slepen met talloze planten, of grote bomen en struiken. Deze kosten (en moeite) kan je jezelf dus besparen. Ook is online kopen vaak erg voordelig (zeker in vergelijk met een tuincentrum). Daarbij kan je ook nog makkelijk onderling vergelijken. Bij grotere bestellingen hoef je overigens vaak helemaal geen leverkosten te betalen.
4. Koop je planten online: Groeigarantie
Het belangrijkste voordeel is echter dat vrijwel alle grotere online tuincentrums en planten webshops een groeigarantie geven op hun planten. Zeker in combinatie met planten uit volle grond is dit interessant. Het risico op uitval wordt hierdoor volledig weggenomen. Lees hiervoor uiteraard wel goed de voorwaarden, zodat je bijvoorbeeld tijdig meld als je denkt dat je plant niet aanslaat.
5. Koop klein (en wees geduldig)!
Grote planten, struiken en bomen die al jaren bij de kweker staan, kunnen een klein fortuin kosten. Eigenlijk alle planten zijn ook te koop in kleine maten. Zo koop je vaste planten in p9 of p11 maten, heesters in 30/40cm hoogtematen en bomen in stamomtrekmaten van zo’n 6-8cm.
Meerstammige bomen koop je beter in struikvorm (het zijn dan nog een stammen, maar dikkere takken).
6. Koop minder (en wees geduldig)!
Vaak willen mensen een stuk tuin zo snel mogelijk bedekken met planten. Zo zie je het namelijk ook altijd in tuinmagazines, tuin-makeovers en tuinprogramma’s op tv. Dit staat natuurlijk prachtig, maar is helemaal niet nodig. Sterker nog, het is eigenlijk helemaal niet goed voor de planten!
Door te veel planten op een te kleine plek te planten, zullen deze elkaar als snel in de weg zitten. Ze beperken dan elkaars groei en zijn gevoeliger voor ziekte. Met minder planten zal het wel langer duren voordat ze een ruimte gevuld hebben, maar ze groeien veel beter en gezonder.
7. Koop zaden
Heel veel planten kan je zelf uit zaad opkweken. Het duurt zeker wat langer, maar het is een enorm voordelige manier om grote hoeveel heden van bepaalde planten te krijgen. Daarbij mag je er natuurlijk ook heel trots op zijn als je je eigen planten helemaal uit zaad hebt opgekweekt.
Heb je toch iets minder geduld? Probeer dan eens om eenjarigen te zaaien. Zo heb je toch nog hetzelfde jaar resultaat! Elk tuincentrum heeft wel een assortiment aan zaden. Vaak niet op een hele opvallende plek. Ook verkopen supermarkten en bouwmarkten steeds vaker wat zaden in het seizoen. Online is het aanbod in zaden bijna oneindig.
8. Neem stekken van je favoriete planten
Heel veel planten kan je vermeerderen door deze te stekken. Zo kan je afgesnoeide takken omtoveren in nieuwe (gratis) planten. Je hebt er wel wat geduld voor nodig (zeker met winterstekken: dit duurt wat langer, maar is echt heel makkelijk!) en een plekje waar je stekken rustig kunnen wortelen en wat kunnen groeien. Neem altijd wat meer stekken dan je nodig denkt te hebben, want er is altijd wel een deel dat niet wortelt of aan het begin alsnog uitvalt.
9. Verzamel zaden van al je planten
Als je nog wat meer geduld hebt, dan is het ook zeker de moeite waard om de zaden van jouw favoriete planten te verzamelen in je tuin. Wacht tot het zaad goed is afgerijpt (droog en bruin) en bewaar het zaad bijvoorbeeld in bruin papieren enveloppen. Bewaar zaad van elke plant apart en schrijf duidelijk op om welke plant het gaat (en noteer ook de datum). De meeste zaden kan je in het voorjaar zaaien.
10. Vraag (of ruil) stekjes en zaden aan familie, vrienden en buren
Met een kleine tuin heb je nu eenmaal geen oneindig aantal planten en soorten in je tuin. Wedden dat je buren, familie of vrienden planten hebben die ook erg mooi zouden staan in jouw tuin? Vraag ze gewoon of je een stekje mag nemen. Vaak vinden ze het juist erg leuk dat je interesse hebt in hun planten en zijn ze vast net zo nieuwsgierig als jij naar het resultaat.
11. Verzamel zaden (en stekjes) uit het park in jouw buurt, gemeente plantsoenen, of ander publiek groen
Hoewel het natuurlijk niet de bedoeling is om schade te veroorzaken in een park of gemeente plantsoen, kan je zeker zaden of stekjes nemen van planten waar je goed bij kan. Laat wel zoveel mogelijk van de plant intact en gebruik een scherpe en schone snoeischaar! Doe het stekje in een plastic zakje en plaats deze zo snel mogelijk in een potje met aarde (of zand).
Nog makkelijker is om zaden te verzamelen. Houdt een grote papieren envelop onder de zaadhoofden en tik voorzichtig tegen de rijpe zaden. Deze zullen zo in jouw envelop vallen. Vergeet niet om de juiste soort, plek en datum op de envelop te schrijven.
12. Laat kruiden opnieuw wortelen
Als je verse kruiden koopt in de supermarkt, zoals munt of basilicum, dan kan je een deel hiervan opnieuw laten wortelen. Je kunt een stekje nemen en dit in een potje met grond planten, maar omdat het niet meer heel vers is, wil een potje met water vaak beter. Als de plant eenmaal wortels heeft, plant deze dan in een bakje met potgrond en laat het niet uitdrogen. Over een tijdje heb je een heel voorraad verse basilicum voor het maken van pesto of munt voor in de thee (of cocktail natuurlijk).
13. Gebruik de planten die je al hebt
Ben je net verhuisd en heb je een nieuwe tuin? Of ga je je bestaande tuin helemaal veranderen? Gebruik dan zoveel mogelijk de planten die je al hebt. Zeker grotere planten en bomen. Natuurlijk is het prachtig om de nieuwe tuin te beplanten met alleen maar planten die je zelf hebt uitgekozen. Toch heb je niet snel een volwassen boom terug. Denk dus wel een paar keer na voordat je die boom die je zelf niet perse had gekozen gaat kappen…
Hier staat bijvoorbeeld een volwassen rode meidoorn. Niet onze eerste keus. Toch is het een prachtige boom, met indrukwekkende bloesem, talloze besjes en altijd drukbezocht door kleine vogels. En in de zomer geeft de boom welkome schaduw in onze zonovergoten tuin op het zuiden!
14. Kies planten voor opbrengst
Kruiden, groenten en fruit in je tuin is een goede manier om te genieten van je eigen oogst. Groenten en kruiden zijn vaak heel betaalbaar door te kiezen voor kleine planten, of zaden.
Fruit uit je eigen tuin vereist wat meer investering. Kleinfruit kost dan het minst (bessen, bramen, frambozen, etc.). Fruitbomen kosten wat meer (hoewel de prijzen voor laagstammen vaak goed te doen zijn) en meestal lukt het nog niet om het eerste jaar echt te oogsten. Toch kan je een hoop kosten besparen als je enkele maanden kunt eten van je eigen appels of peren, of als je het hele seizoen geniet van je eigen verse groenten en kruiden.
Overigens zijn er voldoende soorten fruit voor een kleine tuin, balkon of dakterras. En ook het telen van groenten in een kleine tuin is geen probleem!
(15.) En planten via Marktplaats?
Met enige regelmaat worden op Marktplaats (en soortgelijke sites) advertenties aangeboden van mensen die van hun planten af willen. Soms zelfs helemaal gratis! Vaak is er dan wel iets mis met de planten, of moet je de planten zelf nog wel even uit komen graven. In het najaar, winter of vroege voorjaar zou je dit best kunnen proberen. Zo kan je misschien een mooi exemplaar op de kop tikken. Toch moet je niet vergeten dat je waarschijnlijk alsnog (transport)kosten moet maken. Ook zou je op deze manier wel ziekten of onkruid in je tuin kunnen introduceren. Even goed afwegen dus!
