Een appelboom (Malus domestica) is een aanwinst voor je tuin. Niet alleen kan je genieten van heerlijke verse appels in het najaar, maar ook de bloesempracht in het voorjaar is de moeite waard.
Appelbomen kunnen zowel in volle grond, als in een (ruime) pot of plantenbak. Om de gewenste groei en vruchtdracht te bevorderen, is het nodig om je appelboom jaarlijks te snoeien. Snelgroeiende appelbomen snoei je twee keer per jaar. Het snoeien van een perenboom is overigens bijna gelijk aan het snoeien van een appel. Je kunt deze snoeigids voor appelbomen dus ook prima gebruiken voor een peer.
Waarom moet je een appelboom snoeien?
Wintersnoei stimuleert de groei van takken met vruchtvorming voor volgend jaar (kortloten) en bevordert de groei van de appelboom. Ook zorg je met goede snoei voor zoveel mogelijk licht (en lucht) in de kroon. Met zomersnoei kan je een (te) sterk groeiende appelboom afremmen in de groei.
Wanneer snoei je een appelboom?
Voor appelbomen (en perenbomen) geldt een wintersnoei en een zomersnoei. Je snoeit een appelboom dus twee keer per jaar (hoewel de zomersnoei bij jonge bomen en zwak groeiende bomen niet altijd nodig is).
Zomersnoei
Een appelboom snoeien in de zomer doe je in juni of juli. Snoei niet tijdens extreme hitte en droogte.
Wintersnoei
Een appelboom snoeien in de winter doe je in december, januari of februari. In deze periode is de boom in rust. Let wel op dat je niet snoeit als het vriest.
Hoe moet je een appelboom snoeien?
De snoei van een appel (of peer) is mede afhankelijk van de gewenste vorm, het type appelboom (hoogstam, halfstam of laagstam appel) en of het gaat om een leiboom. Het snoeien van leifruitbomen vergt een afwijkende snoeitechniek, welke (nog) niet in dit blog wordt beschreven.
De snoei voor de eerste jaren is afwijkend, omdat eerst de benodigde gesteltakken gevormd dienen te worden. Ook bij het verjongen van een oude appelboom is de manier van snoeien anders.
Wintersnoei van volwassen appelboom
Tijdens het snoeien van een appelboom in de winter probeer je de gewenste vorm en groei te stimuleren en de vorming van bloesemhout te bevorderen. Snoei niet tijdens de vorst en liever niet bij regen. Door het snoeien ontstaan wonden (snoeiwonden) die moeilijker herstellen bij vorst en kunnen infecteren als deze lang nat blijven.
Verwijder slechte takken
Snoei alle dode, zieke, gebroken of beschadigde takken af. Zo houd je de appelboom gezond. Ook kruisende takken moet je snoeien, zodat deze niet langs elkaar heen wrijven en voor wonden kunnen zorgen.
Snoei waterloten
Snoei de waterloten af. Je kunt deze terugsnoeien tot op 1 of 2 knoppen. Waterloten zijn de lange, (bijna) rechtopgaande takken, die snel groeien. Je kunt waterloten herkennen aan de afwijkende kleur die ze vaak hebben (bijv. rood-bruin).
Maak een open kroon
Snoei altijd boven een knop die naar buiten wijst. Zo voorkom je dat er naar binnen groeiende takken ontstaan. Takken die wel naar binnen zijn gegroeid, snoei je alsnog. Je wilt namelijk een zo open mogelijke kroon realiseren. Zo kunnen de vruchten goed rijpen en is er minder kans op ziektes en schimmels. De bekende presentator Monty Don (Gardeners World) geeft altijd als voorbeeld, dat er een duif doorheen zou moeten kunnen vliegen.
Zaag oude takken af
Oude, dikke takken kan je in de winter afsnoeien (of eigenlijk zagen). Oude takken dragen steeds minder vrucht.
Verwijder takken onderaan de stam
Takken op de kale stam, of bij dicht bij de grond (of ent), dienen eveneens afgesnoeid te worden. Deze takken dragen meestal bijna geen vrucht en bij takken van onder de ent, heb je te maken met de soort van de onderstam. Dergelijke groei zal de groei van het gekozen ras vaak belemmeren.
Zomersnoei van een appelboom
In de zomer kan je waterloten, die zijn ontstaan als reactie op een sterke wintersnoei, alvast afsnoeien. Snoei altijd boven een knop die naar buiten wijst. Bij extreme hitte en droogte, of bij veel regen is het beter om nog even niet te snoeien. Als je een sterk groeiende appelboom hebt, dan kan je ook in de zomer nog zijtakken terugsnoeien. Met zomersnoei kan je namelijk een (te) sterk groeiende appelboom afremmen in de groei.
Het snoeien van een jonge appelboom
Bij een jonge appelboom is het nodig om eerst de gesteltakken (hoofdtakken) te vormen, die nodig zijn voor een goede vorm en opbrengst. Kies dan 3 tot 5 takken die het gestel zullen gaan vormen van je appelboom. Neem hiervoor goede en stevige takken, die niet te dicht op elkaar staan, maar wel op ongeveer gelijke afstand van elkaar. Probeer hierbij een tak in elke richting te nemen, of takken die samen al richting de gewenste vorm gaan. Een goede gesteltak staat onder een hoek van 45 tot 60 graden ten opzichte van de stam. Snoei alle andere takken helemaal af. De gesteltakken zelf worden teruggesnoeid tot een lengte van zo’n 50cm. Snoei altijd boven een naar buiten gerichte knop.
Het jaar daarop snoei je de nieuw gevormde takken op de gesteltakken tot ongeveer 1/3e terug. In de zomer worden dan de zijtakjes ingekort tot op ongeveer 10cm. Op deze manier groeit in enkele jaren de gewenste vorm van de appelboom en kan er regulier gesnoeid worden.
Het verjongen van een oude appelboom
Een oudere appelboom kan verjongd worden. Bijvoorbeeld een boom die te snel gegroeid is, geen mooie vorm meer heeft (uit balans), of simpelweg te groot is geworden. Oudere bomen geven meestal veel minder goede vruchten. Het verjongen van een appelboom doe je in de winter. Toch kunnen bomen ouder dan zo’n 25-30 jaar vaak beter vervangen worden. Deze bomen herstellen vaak niet meer goed en de kans op ziektes na het snoeien is veel groter.
Een oudere appelboom kan je het beste verjongen, vlak voordat deze weer uitloopt. Snoei al het dode en zieke hout en verwijder gebroken of beschadigde en kruisende takken. Behoud 5 goede gesteltakken, zoals je ook zou doen met een jong boompje. Verwijder alle andere takken. Zij takken aan de gesteltakken kunnen teruggezet worden en uitgedund, als deze te dicht op elkaar staan. De appelboom zal waarschijnlijk het eerste jaar, of zelfs enkele jaren weinig tot geen vrucht dragen.
Hoe snoei ik een pruimenboom
Een pruimenboom moet niet in de winter gesnoeid worden, maar het best na de oogst. Anders is er een vrij grote kans op infecties.
Zie ook ons eerdere blog over Wanneer je een pruim, kers en amandel snoeien mag.
U kunt in de zomer zieke, beschadigde of kruisende takken afsnoeien. Ook naar binnen gerichte takken worden gesnoeid.