Welke Fruitboom in een kleine tuin?

Een tuin is eigenlijk niet compleet zonder boom. Een boom geeft hoogte aan je tuin, sierwaarde in verschillende seizoenen, beschutting voor vogels en andere dieren en verkoelende schaduw in de zomer…

In een kleine tuin is de ruimte voor een boom beperkt. Welke boom kies je dan?

Een fruitboom is ideaal in de kleine tuin: Niet alleen geniet je in het najaar van fruit uit eigen tuin, maar in het voorjaar is er de prachtige bloesem! Niet voor niets staan ook enkele echte fruitbomen in ons artikel met favoriete bloesem bomen! Sommige fruitbomen hebben ook nog eens een prachtige herfstkleur, of een bijzondere bladvorm.

Kan een fruitboom in een kleine tuin? Welke fruitboom vormen zijn geschikt?

Fruitbomen zijn prachtige bomen. Oudere exemplaren hebben een grillige stam en mooie groeivorm. Meestal denken we bij fruitbomen aan hoogstam bomen. Een hoogstam fruitboom is echter niet geschikt voor een kleine tuin. Hoogstam fruitbomen worden te hoog en de kroon te breed. Ook vertakken ze pas vanaf zo’n 200cm, waardoor je een ladder nodig hebt om het fruit te plukken.

Naast de bekende hoogstam fruitbomen, zijn er ook boomvormen die wel geschikt zijn: Halfstam en laagstam fruitbomen en zelfs dwergfruitbomen en zuilvormige fruitbomen.

Laagstam fruitboom

Een laagstam fruitboom (ook wel eens struikvorm genoemd), is ideaal voor kleine tuinen. Laagstam fruitbomen vertakken vanaf zo’n 40-60cm hoog. Ze zijn geënt op een zwakke onderstam, waardoor ze klein blijven. Meestal wordt een laagstam niet hoger dan 2-2,5 meter. De meeste soorten zijn ook geschikt voor in een pot of bak. Een laagstam kent wel een normale groeivorm, dus je kunt toch een goede opbrengst verwachten.

Mini fruitboom, Patio fruitboom of Zuilfruit

Nog kleiner dan een laagstam, zijn de zogenaamde mini fruitbomen, dwerg fruitbomen, of zuilfruit boompjes. Niet alleen vertakken ze al vanaf heel laag, maar ze blijven ook erg smal. Ideaal voor als je echt weinig ruimte hebt, of voor in een pot of bak. Zuilvormige fruitbomen worden ook wel Ballerina fruitbomen genoemd. De opbrengst van een dergelijke mini fruitboom of zuilfruitboom is wel minder.

Halfstam fruitboom

Heb je wat meer ruimte, dan kan je ook nog kiezen voor een halfstam fruitboom. Halfstam fruitbomen worden wel groter. Een halfstam vertakt vanaf zo’n 100-120cm en wordt in totaal 2,5-3,5 meter hoog. De juiste zwakke onderstam maakt hierin het verschil. Met goede snoei is ook een halfstam beperkt in omvang en hoogte te houden. Halfstam fruitbomen zijn ideaal als je de ruimte hebt en graag veel opbrengst wil. Als je een halfstam fruitboom in een pot zou willen, dan heb je al een flink ruime pot of bak nodig.

Leifruit (leivorm en leiboom)

Een andere manier om een fruitboom te planten in een kleine tuin, is om gebruik te maken van een fruitboom in leivorm. Leifruitbomen zijn bomen die gekweekt zijn op een leirek. De vertakkingen lopen horizontaal, of schuin omhoog (palmet of waaiervorm) en er is weinig breedtegroei. Dit geeft dus een hele smalle fruitboom, maar wel met maximale opbrengst, omdat alle takken, knoppen en vruchten veel licht krijgen. Leifruit is verkrijgbaar als een lage leivorm (vertakt vanaf net boven de grond of laagstam), maar ook als halfstam en hoogstam. Je kunt ook zelf een leivorm realiseren, bijvoorbeeld met een frame van bamboestokken, raster of metalen spandraden. Het zal echter wat jaren duren voordat een mooie leivorm is gerealiseerd.

Een lei-fruitboom is ook een hele mooie manier om voor meer privacy en minder inkijk in de tuin te zorgen. Bijkomend voordeel is dat (bijna alle) fruitbomen bladverliezend zijn en dus in de winter niet zorgen voor minder licht in huis.

Fruitbomen in pot

De beste fruitbomen voor in een pot zijn laagstam fruitbomen, dwerg- of mini fruitbomen en zuilfruit. Ook duo fruitbomen (2 rassen op een boom) en familie fruitbomen zijn leuk in een pot. Hou er rekening mee dat fruit in een pot wel meer verzorging nodig hebben. Ze drogen sneller uit en hebben eerder voeding nodig. Toch is het heel goed mogelijk om kleinere fruitbomen in potten en bakken te houden.

Welke fruitbomen zijn geschikt voor een kleine tuin? (En welke juist niet?)

Appels, peren, kersen, pruimen…

Hoewel de meeste fruitbomen ook beschikbaar zijn als laagstam of halfstam, zijn sommige soorten geschikter dan andere.

Kersen bijvoorbeeld zijn snelle groeiers. Zelfs op een zwakke onderstam. Kersen worden dan ook al snel te groot voor je tuin. Als je toch een kers wilt, kies dan het liefst een echte dwergvorm. Ook notenbomen worden meestal snel hoog en groot.

Abrikoos, perzik en nectarine zijn gevoelig voor vorstschade aan de vroege bloesem. Kies een perzik die resistent is tegen krulziekte om veel problemen te voorkomen.

Citrus vruchten smaken en geuren heerlijk en geven veel sierwaarde aan je tuin (zeker in een grote terracotta pot). Toch zijn ze helemaal niet winterhard en moeten ze al ruim voor de vorst naar binnen worden gebracht. Daar moet je maar net de ruimte voor hebben…

Ook binnen een soort kunnen de verschillen groot zijn. Veel vijgen rassen worden helaas niet rijp in ons klimaat. Maar er zijn ook vijgen soorten die wel vijgen krijgen in Nederland. Zeker als je ze voorziet van een beschutte, warme en zonnige standplaats, in goed doorlatende grond. De Brown Turkey vijg oogst je dan zelfs meerdere keren per jaar!

Kies een zelfbestuivende fruitboom

Omdat er in een kleine tuin meestal geen plek is voor een tweede boom voor goede kruisbestuiving (zelfde soort, anders ras), kies je het beste een zelfbestuivende fruitboom.

Per soort zijn er rassen die zelfbestuivend zijn.

Bijvoorbeeld Malus domestica Benoni, Ecolette en Jonagold bij appels. Bij de peren zijn dit onder andere Pyrus communis Conference, Gieser Wildeman en Williams. Voor kersen zijn dit onder meer Prunus avium Lapins, Sunburst en Van. Zelfbestuivende pruimen zijn bijvoorbeeld Prunus domestica Victoria, Mirabelle de Nancy en Opal.

Bekijk alle:

Appelboom in een kleine tuin

De meeste appel rassen (Malus domestica) zijn mogelijk in een kleine tuin, mits er wordt gekozen voor een halfstam, of beter nog een laagstam. Bedenk of je een handappel wilt om direct van de boom te eten, of juist een appel om langer te bewaren. Of kies je liever voor een moesappel om mee te koken of te verwerken? Belangrijk is dat het om een zelfbestuivend appel ras gaat, zodat je geen tweede boom nodig hebt. Een laagstam appel, of beter nog een dwerg-, mini-appel of zuilvorm is de beste keus voor in een pot.

Appel voor kleine tuin

Benoni (laagstam, halfstam)
Ecolette (laagstam, halfstam)
Goldcats (zuilvorm, matig zelfbestuivend)
Gold Sensation (zuilvorm)
Greencats (zuilvorm, matig zelfbestuivend)
Green Sensation (zuilvorm)
Groninger Kroon (laagstam)
Jonagold (laagstam, halfstam)
Maypole (zuilvorm)
McIntosh (zuilvorm)
Mini Cox
Redcats (zuilvorm, matig zelfbestuivend)
Red Leaf (zuilvorm)
Red Sensation (zuilvorm)

Perenboom in een kleine tuin

De meeste peren rassen (Pyrus communis) zijn mogelijk in een kleine tuin, mits een halfstam, of beter nog een laagstam wordt aangeplant. Bedenk of je een handpeer wilt, of kies je liever voor een stoofpeer? Belangrijk is dat het om een zelfbestuivend peren ras gaat, zodat je geen tweede boom nodig hebt. Een laagstam peer, of beter nog een dwerg-, mini-peer of zuilvorm is de beste keus voor in een pot.

Peer voor kleine tuin

Condo (zuilvorm)
Conference (laagstam, halfstam)
Gieser Wildeman (laagstam, halfstam)
Helenchen (zuilvorm, niet zelfbestuivend)
Kleipeer (laagstam)
Little Queen (zuilvorm, niet zelfbestuivend)
Louisa (dwerg)
Saint Remy (laagstam)
Williams (laagstam, halfstam)

Kersenboom in een kleine tuin

Kersen (Prunus avium en Prunus cerasus) worden al snel te groot voor een klein tuin. We raden aan om alleen te kiezen voor een laagstam met (extra) zwakke onderstam, of een dwerg/ mini-kers. Let op dat het om een zelfbestuivend kersen ras gaat, zodat je geen tweede boom nodig hebt. Er zijn inmiddels van een aantal bekende rassen ook speciale patio soorten gekweekt. Deze zouden klein moeten blijven. Een dwergkers, mini-kers of zuilvorm is de beste keus voor in een pot.

Kers voor kleine tuin

Hedelfinger Patio (dwerg)
Kordia Mini (dwerg)
Lapins (laagstam)
Morello Mini (dwerg)
Newstar (laagstam)
Regina Mini (dwerg)
Sunburst (laagstam)
Sylvia (zuilvorm)
Van (laagstam)

Pruimenboom in een kleine tuin

Veel pruimen (Prunus domestica) zijn geschikt voor een kleinere tuin. Vaak worden ze niet heel hoog en breed. Toch blijft de beste keus een laagstam pruim, of dwergvariant. Bedenk welke kleur pruim je voorkeur heeft: een gele pruim, of een blauwe pruim? Belangrijk is dat het om een zelfbestuivend pruimen ras gaat, zodat je geen tweede boom nodig hebt. Een laagstam pruim, of beter nog een dwergpruim of mini-pruim is de beste keus voor in een pot.

Pruim voor kleine tuin

Czar Mini (dwerg)
Mirabelle Mini (dwerg)
Opal (laagstam of halfstam)
Opal Mini (dwerg)
Victoria (laagstam of halfstam)
Victoria Mini (dwerg)

Minder vaak aangeplante fruitbomen

Bij fruitbomen denken we meestal aan appels en peren. Kersen en pruimen worden ook regelmatig aangeplant. Maar er zijn veel meer fruitbomen. Hieronder enkele soorten fruitbomen die minder vaak worden aangeplant. Wat ons betreft echter onterecht!

Vijg in een kleine tuin (Ficus carica)

In een zonnige en wat beschutte tuin is een vijgenboom een absolute aanrader. De mooie stam die naarmate de boom ouder wordt steeds lichter grijs wordt, het prachtige grote handvormige blad en de groei van de vruchten geven veel sierwaarde. Ook de felgele herfstkleur is wat ons betreft de moeite waard.

Als je de juiste soort kiest en zorgt voor goed doorlatende grond, een zonnige standplaats, bij voorkeur tegen een warme muur, dan kan je ook echt genieten van heerlijke vijgen! Een vijgenboom is overigens ook heel geschikt voor in een pot of plantenbak.

Bekijk de geschikte vijgen rassen voor ons klimaat

Kweepeer in een kleine tuin (Cydonia oblonga)

Kweeperen zijn op de een of andere manier uit de mode geraakt. Waar deze vroeger nog regelmatig aan werden geplant, zie je ze tegenwoordig nog zelden in onze tuinen. Zonde, want het zijn prachtige fruitbomen, die niet heel groot worden. De bloesem is opvallend groot en sierlijk en de vorming van de vruchten is mooi om te zien. In de herfst kleurt het blad opvallend geel (tegen de vaak rode stelen). De knalgele vruchten kunnen niet direct worden gegeten, maar zijn perfect om te verwerken. Ze geuren ook nog eens heerlijk.

Aan te bevelen kweepeer rassen voor de kleine tuin zijn: Cydonia oblonga Leskovacka, Leskovacz, Portugal en Vranja.

Andere fruitbomen die (te) weinig worden aangeplant

Kaki (Diospyros kaki)
Kornoeljekers (Cornus mas en Cornus kousa)
Mispel (Mespilus germanica)
Nashipeer (Pyrus pyrifolia)
Paw Paw (Asimina triloba)

Tips voor de aanplant en verzorging van fruitbomen

Fruitbomen uit pot kunnen het hele jaar worden aangeplant (behalve als het vriest). Fruitbomen uit volle grond worden tussen november en maart aangeplant. De ideale tijd voor aanplant is het najaar.

Hou de eerste jaren de boomspiegel vrij. Fruitbomen zijn gevoelig voor concurrentie rond de voet.

Snoei het fruit tijdig weg, mocht er fruit gevormd worden het eerste jaar na aanplant. Hierdoor kan de boom alle energie steken in het wortelen en goed uitlopen.

Kies goede gesteltakken (in welke windrichting) en maak hiermee het frame van de fruitboom.

Zo snoei je een appelboom (bekijk het eerdere artikel via de link)

Wintersnoei zorgt voor snelle nieuwe groei. Zomersnoei beperkt juist de groei.

Wil jij ook graag een fruitboom in je kleine tuin?

* Dit artikel bevat een gesponsorde link