Is jouw (voor)tuin niet heel groot, maar zou je graag een boom in je tuin willen?Denk dan eens aan een bolboom. Dit zijn bomen die je makkelijk klein kan houden en toch heel sierlijk staan in je tuin.
Bolbomen zijn geënt op een onderstam (meestal tussen de 180-220cm hoog). Dat betekent dat de vertakkingen pas vanaf die hoogte beginnen. Ze groeien in een bolvorm en door jaarlijks of tweejaarlijks te snoeien, kan je deze bomen makkelijk klein houden. Je snoeit dan telkens terug tot op zo’n 50cm van de stam (of eigenlijk de ent). Sommige soorten kan je zelfs helemaal tot op de ent terugsnoeien (knotten).Omdat de bomen geënt zijn op een onderstam en er dus een vaste stamhoogte is, worden de meeste soorten niet erg hoog.
Bolbomen zie je bij ons veel in voortuinen en langs opritten. Vaak paarsgewijs, of in een nette rij. Een of meerdere goed bijgehouden bolbomen geven meteen een nette en verzorgde uitstraling aan de tuin. Daarbij helpen ze goed tegen inkijk en geven ze hoogte aan het Tuinontwerp.
Bekende bolbomen
Bolcatalpa (Catalpa bignonioides ‘Nana’)
Bolcatalpa (trompetboom) is wellicht de meest aangeplante, of in ieder geval bekendste bolboom. De boom met het bijzonder grote blad is nog altijd enorm populair. Het blad is frisgroen en min of meer hartvormig. Catalpa’s lopen relatief laat uit. Naarmate de boom ouder wordt, krijgt de stam ondiepe groeven. Het is een flinke groeier, dus jaarlijks (of tweejaarlijks) snoeien is zeker nodig.
Bolacacia (Robinia pseudoacacia ‘Umbraculifera’)
De bolacacia is eveneens een bolboom die heel veel wordt aangeplant. In tegenstelling tot de Catalpa, heeft deze boom juist hele fijne ronde blaadjes. De kleur van het blad is frisgroen en de stam vertoont groeven.
Bolesdoorn (Acer platanoides ‘Globosum’)
Deze bolesdoorn krijgt een ovale kroon. Toch kan deze boom op latere leeftijd vrij breed uitgroeien. Het kenmerkende blad is groot en grof getand. Jong blad is bruinrood van kleur en wordt vervolgens donkergroen. In het najaar verkleurt de boom naar goudgeel.
Bolplataan (Platanus hispanica ‘Alphens Globe’)
De meeste mensen denken bij een plataan aan een dakplataan, maar ook de bolvorm wordt steeds vaker aangeplant. Platanen groeien behoorlijk snel en vormen al snel een dichte bol. Platanen hebben bijzonder groot blad.
Minder bekende bolbomen
Bol amberboom (Liquidambar styraciflua ‘Gum Ball’)
Wil je genieten van spectaculaire herfstkleuren in je tuin, maar heb je maar beperkte ruimte? Dan is de Gum Ball een goede keuze. De bijzondere handvormige bladeren verkleuren in het najaar opvallend geel, oranje en rood. Ook krijgt de boom wat stekelige vruchten. Zoals alle bolbomen, is ook de amberboom goed klein te houden.
Bol pluim-es (Fraxinus ornus ‘Mecsek’)
De pluim-es heeft lichtglanzende en donkergroene bladeren. De stam is glad en grijs, tot grijs-zwart. Rond mei- juni komen er witte bloempluimen aan de boom. Vruchten worden meestal niet gevormd. In de herfst kleurt het blad goudgeel tot paars. Naast pluim-es, wordt deze boom ook wel dwerg-es genoemd.
Bol veldesdoorn (Acer campestre ‘Nanum”)
Deze bolesdoorn krijgt een mooie dichte kroon. Hoewel de veldesdoorn meestal als haagplant wordt gebruikt, is de bolvorm ook zeker de moeite waard. In het najaar krijgt het blad een fraaie donkergele kleur. Deze boom staat ook bekend als Spaanse Aak.
Japanse notenboom als bolboom (Ginkgo biloba ‘Mariken’)
De Japanse notenboom heeft bijzonder gevormd blad. Eigenlijk zijn het geen bladeren, maar allemaal kleine naalden, die samen zijn vergroeid tot een blad. Het is dan ook een bladverliezende naaldboom. Ginkgo’s hebben een grijze stam en naarmate ze ouder worden, krijgt de stam steeds meer groeven. Uiteindelijk ontstaan er grote knoesten op de stam (op hele oude exemplaren). In het najaar krijgt de Japanse notenboom een spectaculaire herfstverkleuring. De bladeren zijn dan (helaas maar kort) felgeel! Nadat de bladeren afgevallen zijn, blijven de gele bladeren nog een hele tijd onder de boom liggen.
Bol moeraseik (Quercus palustris ‘Green Dwarf’)
Deze moeraseik heeft een mooie en dichtvertakte kroon. Het grote, gelobde blad is donkergroen en glanzend. De stam en oudere takken zijn grijs, terwijl jonge takken nog olijfgroen zijn. De herfstverkleuring is rood tot bruin-rood. Moeraseiken zijn ook geschikt voor een nattere standplaats.
Bolkers (Prunus eminens ‘Umbraculifera’)
De bolkers of bolprunus heeft een mooie compacte vorm en groeit van nature al in een bolvorm. In het voorjaar veranderd de boom totaal, doordat de hele boom is bedekt met de witte bloesem. In de herfst kleurt het blad oranje-geel. Deze bolvorm heeft weinig tot geen snoei nodig om compact te blijven.
Nog meer bolbomen
Veel bomen en heesters hebben inmiddels ook een kweekvariant in een bolvorm. Bekende voorbeelden hiervan zijn laurier, liguster, haagbeuk, olijfwilg, hulst, vuurdoorn en glansmispel. Deze bomen worden zowel verkocht onder de benaming bolboom, als planten of heesters op stam.
