Alles over Struiken en Heesters

Struiken zijn onmisbaar in de tuin. Ze zijn ontzettend veelzijdig en geven vorm en structuur aan de tuin. Struiken ofwel heesters zijn makkelijk te verzorgen en hebben weinig onderhoud nodig. Ook zijn veel struiken erg robuust en kunnen ze prima tegen een stootje. Groenblijvende struiken zijn ook ideaal om te gebruiken als afscheiding (haagplant). Veel struiken kennen een prachtige bloei.

Wat is een struik?

Een struik is een plant waarvan de stengels verhouten. Struiken vertakken vanaf laag boven de grond. In de winter blijven struiken bovengronds. Er zijn ook soorten struiken die in de winter groen blijven.

Wat is het verschil tussen een struik en heester?

Er is GEEN verschil tussen struiken en heesters. Heester is de officiële benaming voor een struik.

Is het een Struik of een boom?

Bij sommige heesters is het niet meteen duidelijk of het gaat om een struik of boom. Vaak is de (Nederlandse) naamgeving dan ook verwarrend. Denk aan judasboom (Cercis), krentenboom (Amelanchier), Magnolia (beverboom of valse tulpenboom), olijfboom (Olea europaea) en vijgenboom (Ficus carica). Dit zijn eigenlijk allemaal heesters. Dit geldt ook voor de populaire Japanse esdoorn.

Struiken in de tuin of border

Met struiken realiseer je vorm en structuur in je tuin en borders. In de winter houden ze hun vorm, als veel andere planten bovengronds afsterven. Heesters zorgen voor schuilplekken en nestgelegenheden voor dieren en vogels. Ook bieden ze voedsel voor dieren, vogels, insecten, bijen en vlinders.

Wil jij ook struiken kopen voor in je tuin? In dit artikel gaan we in op de verschillende soorten struiken, groenblijvende en bladverliezende struiken, standplaats, verzorging en snoeien van struiken en we geven een overzicht van bekende heesters die geschikt zijn voor een zonnige plek in de tuin of juist schaduw en voor kleigrond, zandgrond of zure grond.

Groenblijvende struiken vs Bladverliezende struiken

Er zijn struiken die in de winter het blad verliezen en er zijn groenblijvende heesters die het hele jaar het blad houden (ook in de winter).

Groenblijvende struiken/ heesters

Groenblijvende struiken zijn ideaal om vorm en structuur aan te brengen in de tuin of border. Je kunt ze in hun natuurlijke vorm laten groeien en af en toe bijsnoeien, of juist kiezen voor vormsnoei (bijvoorbeeld snoeien als bolvorm, blokvorm, of zuilvorm). Vaak is de bloei van wintergroene struiken wat minder lang of minder uitbundig dan bladverliezende heesters. Ook is er (meestal) geen bijzondere herfstkleur. Wel geniet je het hele jaar van mooie groene struiken in de tuin.

Bekende groenblijvende heesters zijn:

• Amerikaanse sering (Ceanothus)
• Camelia (Camellia)
• Coniferen
• Glansmispel (Photinia)
• Groenblijvende sneeuwbal (Viburnum davidii, tinus)
• Haagplanten als kardinaalsmuts, laurierkers, olijfwilg, Portugese laurier, en Taxus
• Hebe
• Lavendel (Lavandula)
• Oleander (Nerium oleander)
• Olijf (Olea europaea)
• Rododendron (Rhododendron)
• Rotsheide (Pieris)
• Rozemarijn (Rosmarinus)
• Skimmia
• Struikklimop (Hedera arborescens)
• Vuurdoorn (Pyracantha)

Bladverliezende struiken/ heesters

Hoewel bladverliezende heesters kaal worden in de winter, betekent dit niet dat ze saai zijn. Juist niet! Veel bladverliezende soorten zijn in meerdere seizoenen mooi of bijzonder. Denk aan bloesem in het voorjaar, frisgroen blad of blad met een afwijkende kleur bij het uitlopen, kleurrijke bloemen in de zomer, vruchten in de (na)zomer, een mooie herfstkleur in het najaar en een fraai silhouet in de winter, of zelfs een gekleurde stam, bast of takken. Met deze struiken verandert je tuin met de seizoenen mee.

Bekende bladverliezende heesters zijn:

• Gelderse roos (Viburnum opulus)
• Hibiscus (Hibiscus syriacus)
• Hortensia (Hydrangea)
• Japanse esdoorn (Acer palmatum)
• Kornoelje (Cornus)
• Magnolia
• Meidoorn (Crataegus)
• Roos (Rosa)
• Sering (Syringa vulgaris)
• Sierkers (Prunus serrulata)
• Toverhazelaar (Hamamelis)
• Vijg (Ficus carica)
• Vlinderstruik (Buddleja)

Bloeiende struiken

Naast vorm en structuur aan in de tuin, bloeien veel soorten ook nog eens prachtig!

Er zijn struiken die maar heel kort bloeien en struiken met lange bloei. Heesters die bloeien met grote bloemen, of hele rijke bloei met veel kleine bloemetjes. Sommige hebben een bijzondere bloeivorm (bijv. schermbloemen of bloei met opvallende schutbladen), een heerlijke geur, of een bloemkleur die verandert gedurende de bloei. Veel heesters bloeien in het voorjaar of in de zomer. Toch zijn er ook struiken die juist bloeien in het najaar of winter (winterbloeiers).

Populaire bloeiende heesters zijn:

• Amerikaanse sering (Ceanothus: lange bloei)
• Boerenjasmijn (Philadelphus)
• Camelia (Camellia)
• Chinees klokje (Forsythia)
• Groenblijvende sneeuwbal (Viburnum tinus: hele lange bloei)
• Hibiscus (Hibiscus syriacus: lange bloei)
• Hortensia (Hydrangea: hele lange bloei)
• Japanse kornoelje (Cornus kousa)
• Krentenboom (Amelanchier)
• Magnolia
• Winterkers (Prunus subhirtella autumnalis: lange bloei)
• Rododendron (Rhododendron)
• Sering (Syringa vulgaris)
• Struikroos (Rosa: lange bloei)
• Toverhazelaar (Hamamelis)
• Vlinderstruik (Buddleja davidii: hele lange bloei)

Standplaats, Verzorging en Snoeien van struiken

Om optimaal te kunnen genieten van gezonde struiken, goede groei en rijke bloei, is het belangrijk om elke plant op de juiste plek te planten. Weet wat voor grond je hebt in je tuin en welke plekken veel, of juist weinig zon krijgen.

Kijk bij het bepalen van de juiste plek in je tuin eerst goed naar de omstandigheden, planteigenschappen en wensen van de plant met betrekking tot de standplaats. Verdiep je eerst in de planten en kies dan alleen die planten die geschikt zijn voor jouw tuin.

Hoeveel zon?

Er wordt onderscheid gemaakt in Volle zon (meer dan 5-6 uur direct zonlicht), Halfzon ofwel Halfschaduw (maximaal 4 uur zon), Schaduw (minder dan 4 uur zon) en Diepe schaduw (vrijwel geen zon).

Open of beschutte standplaats?

Sommige heesters verlangen een beschutte standplaats, uit de wind, of in elk geval beschut voor de koude oostenwind in de winter. Dit zijn vaak planten die niet winterhard of minder winterhard zijn in ons klimaat. Een zuidmuur of muur op het westen is hiervoor erg geschikt. Vaak wensen deze planten ook goed doorlatende grond, zodat ze in de winter niet te nat staan.

Welke grondsoort?

Ook de grond is van belang voor het goed groeien van je planten. Sommige planten zijn weinig kritisch als het aankomt op de grondsoort, maar veel planten hebben wel een specifieke grondsoort nodig. In ons land komen de volgende grondsoorten het meeste voor: Kleigrond, zandgrond en veengrond (zure grond).

Meer over grond en grondsoorten lees je in ons artikel “Bodem – Grondsoort, zuurgraad en drainage“

Water en Bemesting voor struiken

Voor de verzorging van struiken is het belangrijk om het eerste groeiseizoen wekelijks ruim water te geven (vaker bij droogte, dagelijks in pot). In het voorjaar kan je planten bemesten (bijv. koemestkorrels of siertuin bemesting). Geef niet meer dan de aanbevolen hoeveelheid.

Lees meer over water geven (hoeveel en hoe vaak), of over planten bemesten (wanneer en hoe).

Struiken snoeien

Wordt een struik te groot of wordt deze erg kaal (binnen in de struik, of onderaan), of is er alleen bovenin nog bloei? Dan is het tijd om de struik te snoeien.

In algemene zin geldt dat voorjaarsbloeiende en vroegbloeiende heesters (die voor de langste dag bloeien) direct na de bloei gesnoeid dienen te worden. Zomerbloeiende heesters (dus na 21 juni) worden in het (vroege) voorjaar gesnoeid.

Struiken die op eenjarig hout bloeien (zoals de vlinderstruik, rozen en pluimhortensia’s), kunnen tot laag boven de grond teruggesnoeid worden. Van struiken die bloeien op meerjarig hout (sering, rododendron en boerenhortensia) worden alleen de uitgebloeide bloemen verwijderd. Verjongen kan in het voorjaar, maar gaat ten koste van de bloei.

Bekijk al onze tips voor snoeien

Heesters en Struiken voor Kleigrond

Aanplanten en verplanten is soms best zwaar op kleigrond. Toch is klei een goede voedingsbasis voor veel planten. Er zijn veel struiken die gedijen op kleigrond. Hoewel sommige struiken moeite kunnen hebben met de klei die lang nat blijft in de winter.

Zie ons artikel “91 Planten voor Kleigrond (die niet te groot worden)“

Heesters en Struiken voor Zandgrond

Hoewel aanplanten makkelijk gaat op zandgrond, is voor veel planten grondverbetering nodig, om te zorgen voor voldoende voeding en om het vocht langer vast te houden. Toch zijn er zeker ook planten die goed groeien op zandgrond.

Lees ook het artikel “Tips voor een tuin op droge zandgrond“

Heesters en Struiken voor Zure grond

Zure grond zoals veengrond, of een plek in het bos is niet voor alle planten geschikt. Maar er zijn hele mooie en bijzondere heesters die juist beter groeien en bloeien op zure grond.

Zie ons artikel “7 Heesters voor zure grond“

Een struik planten

Wanneer struiken aanplanten?

Heesters uit pot (potgekweekt) kan je het hele jaar aanplanten, behalve als het (overdag) vriest. Struiken uit volle grond (met kluit of blote wortels) kan je alleen tussen oktober en april planten. De beste tijd voor het aanplanten van heesters is het voorjaar, evenals het najaar.

Hoe plant je een struik?

• Graaf een ruim plantgat en verbeter de grond indien nodig. Gebruik hiervoor bijvoorbeeld compost of goede aanplantgrond.

• Laat de plant enkele uren (of een nacht) in een emmer water staan als de wortelkluit erg droog is.

• Plant de struik op dezelfde diepte als bij de kweker (oftewel hou de bovenkant van de pot aan als grondniveau). Druk de aarde rondom de plant goed aan.

• Geef na het aanplanten ruim water. Ook als het bewolkt of regenachtig weer is en in de winter. Niet alleen zorg je zo voor een goede start voor de plant, maar de grond zakt ook beter in rond de wortels.

• Strooi na het water geven een laag compost (of ander mulch materiaal) rondom de plant om uitdroging te beperken. Geef het eerste groeiseizoen wekelijks ruim water. Zeker bij droogte!

Wat is jouw favoriete struik in de tuin?

* Dit bericht bevat een gesponsorde link