In een kleine tuin ontkom je eigenlijk niet aan smalle borders. Bijvoorbeeld naast een pad, of terras, of voor een muur. De mogelijkheden voor een dergelijke smalle border zijn natuurlijk veel beperkter, maar met een beetje planning is dit toch goed te doen. Zeker als het een smalle border voor een muur of schutting betreft.
Het is wel opletten met het ontwerpen van het beplantingsplan voor je smalle border, want deze zal veel sneller vrij vlak, of slechts tweedimensionaal en mogelijk zelfs saai overkomen. Maar met een goed doordacht beplantingsplan kan je dit zeker voorkomen!
Hoe smal mag een border eigenlijk zijn?
Groot, klein en natuurlijk ook smal zijn relatieve begrippen. We gaan hier uit van een border van maximaal 30-50cm diep.
Ondanks dat in veel tuinen plantstroken aanwezig zijn (border is daarvoor ons inziens geen goede benaming), van minder dan 30cm, zouden wij echter niet aanraden om hierin iets anders dan (sterke) klimplanten aan te planten. Eventueel en afhankelijk van de situatie nog afgewisseld met een bodembedekker.
Waar moet je op letten bij een smalle border?
- Gebruik niet te veel verschillende planten. Dit geeft al snel een rommelige of onrustige indruk. (Overigens is dit ook het geval voor wat grotere borders.)
- Beperk het aantal kleuren dat je gebruikt in deze border (en laat dit bij voorkeur ook terugkomen in andere delen van de tuin).
- Wissel iets af in kleur, textuur, bladvorm en hoogte (tenzij je juist gaat voor zogenaamde vakbeplanting). Maar zorg wel voor een mooi en niet te druk geheel.
- Laat de planten ondanks de beperkte ruimte (diepte van de border), telkens wat verspringen. Zo voorkom je een monotone rij van planten.
- Verdiep je in de groei eigenschappen van de planten die je kiest. Weet hoe groot ze worden en hoe snel ze groeien. Uiteraard dienen alle planten ook geschikt te zijn voor de omstandigheden en standplaats in jouw tuin (bodem, hoeveel licht, beschutting, etc.).
- Probeer je border voor te stellen in elk seizoen, zodat je weet wat wanneer groeit en bloeit. Op die manier kan ook een smalle border een aanwinst zijn voor je tuin.
- Als de smalle border een belangrijke zichtlijn vormt, is het soms mooier om deze niet te onderbreken. Om alle delen van de tuin toch goed toegankelijk te houden, kan je een paar onopvallende staptegels in de border opnemen.
- Planten die het meest geschikt zijn voor een smalle border zijn siergrassen en vaste planten. Hiermee maak je al snel prachtige combinaties.
- Overweeg om enkele groenblijvende planten toe te voegen, zodat de vorm en opzet van de border ook in de winter behouden blijft.
- Ook wintergroene haagplanten kunnen een smalle border mooi vullen. Bijvoorbeeld als laag haagje langs een pad. Haagsoorten met klein blad zijn hiervoor het meest geschikt. Deze staan ook wel bekend als Buxusvervangers.
- Als je smalle border voor een muur of schutting komt, dan heb je nog een extra laag om te benutten met klimplanten. De mogelijkheden hierin zijn eindeloos. Kies bijvoorbeeld voor exotisch ogende bloeiers, of voor heerlijk geurende bloemen.
- Voor een muur of schutting kan je ook goed gebruik maken van leibomen (laagstam, halfstam of hoogstam, afhankelijk van jouw tuinsituatie). Voor een muur gericht op het zuiden of het westen kan je bijvoorbeeld denken aan fruitbomen, of planten die minder winterhard zijn.
- Creëer hoogte door een plant op stam toe te voegen. Heel veel heesters zijn verkrijgbaar op stam (geënt). Kies voor een soort die niet te snel groeit of te groot wordt, of een plant die je makkelijk bij kan blijven snoeien.
- Durf ook hogere (vaste) planten te gebruiken. Bijvoorbeeld planten met een transparant karakter, zoals Verbena, Thalictrum of Stipa. Ook veel siergrassen zijn ideaal als hogere beplanting in een smalle border.
- Ook (groenblijvende) kruiden zijn heel geschikt voor een smalle border. Ze hebben vaak maar weinig ruimte nodig en profiteren van het telkens terugsnoeien (als ze toch wat te groot worden).