Alles over Vaste planten

Vaste planten mogen niet ontbreken in de tuin. Ze zorgen voor veel kleur en zijn verkrijgbaar in vele vormen, kleuren en hoogtes. Ze worden van oudsher gebruikt in gemengde borders om gaten tussen struiken op te vullen, maar zijn tegenwoordig ook enorm populair in combinatie met bijvoorbeeld siergrassen in een vaste planten border of prairie border.

Wat is een Vaste plant?

Een vaste plant is een niet houtige plant die in de winter bovengronds afsterft. De wortels overleven de winter en in het voorjaar loopt de plant opnieuw uit.

Kenmerken van vaste planten

  • Kruidachtig (niet houtig)
  • Overblijvend (sterft bovengronds af, maar wortels overleven de winter)
  • Leeft langer dan twee jaar
  • Bloeit elk jaar of in ieder geval meermaals tijdens levensduur
  • Zaadvormend

Zijn Vaste planten groenblijvend?

Vaak wordt de term “Vaste plant” niet goed gebruikt. Er wordt dan verwezen naar planten die groen blijven in de tuin, ook in de winter. Dit is onjuist. Hiervoor bestaat de term “wintergroen” evenals “groenblijvend”. De meeste vaste planten blijven juist helemaal niet groen in de winter. Ze sterven bovengronds af. Alleen de afgestorven stengels blijven dan nog zichtbaar in de winter (dit kan overigens best mooi zijn), of sommige planten zijn helemaal niet meer te zien boven de grond. In het voorjaar lopen ze vervolgens weer opnieuw uit.

Vaste planten in de tuin of border

Borders met vaste planten zijn de laatste jaren weer enorm populair geworden. Waar ze vroeger veel werden gebruikt in Engelse tuinen of Cottage tuinen, worden vaste planten nu vaak gecombineerd met siergrassen. Zo krijg je border en tuinen met een natuurlijke uitstraling. Deze populaire tuinstijl wordt ook wel een prairietuin of prairiebeplanting genoemd. Vaste planten borders zonder siergrassen zie je tegenwoordig niet heel veel meer. Toch kan je ook zonder siergrassen prachtige combinaties maken. Denk aan Geranium met Achillea en/ of Salvia, verschillende soorten Echinacea, Rudbeckia met Verbena, Sedum en Salvia, of Persicaria met Achillea.

Wil jij ook Vaste planten kopen voor in je tuin? In dit artikel gaan we in op de verschillende soorten vaste planten, groenblijvende planten, standplaats, verzorging en snoeien van vaste planten en we geven een overzicht van bekende vaste planten die geschikt zijn voor een zonnige plek in de tuin of juist schaduw en voor kleigrond, zandgrond of zure grond.

Groenblijvende Vaste planten

Hoewel veel vaste planten in de winter bovengronds afsterven, zijn er ook planten die groen blijven in de winter. De lage varianten hiervan zijn vaak ideaal als bodembedekker.

Bekende groenblijvende Vaste planten voor de kleine tuin:

  • Acorus (kalmoes)
  • Ajuga reptans (kruipend zenegroen)
  • Arabis (scheefkelk of randjesbloem)
  • Artemisia (bijvoet)
  • Asarum (mansoor)
  • Bergenia (schoenlappersplant)
  • Campanula poscharskyana (klokjesbloem)
  • Erysimum (muurbloem)
  • Euphorbia (wolfsmelk)
  • Geranium marcrorrhizum (geranium)
  • Helleborus (nieskruid of kerstroos)
  • Heuchera (purperklokje)
  • Iberis (scheefbloem)
  • Iris (gele lis)
  • Kniphofia (vuurpijl)
  • Liriope muscari (leliegras)
  • Pachysandra (schaduwkruid)
  • Penstemon (schildpadbloem)
  • Sedum (vetkruid)
  • Vinca minor (maagdenpalm)
  • Waldsteinia (goudaardbei)
Euphorbia

Goede Bodembedekkers

Veel groenblijvende vaste planten zijn ideaal als bodembekker. Deze lage planten zorgen ervoor dat de bodem bedekt wordt en dat onkruid geen kans krijgt. Er is dan wel een aaneengesloten bedekking nodig van deze planten.

  • Acaena (stekelnootje)
  • Ajuga reptans (kruipend zenegroen)
  • Asarum (mansoor)
  • Bergenia (schoenlappersplant)
  • Campanula poscharskyana (klokjesbloem)
  • Geranium macrorrhizum (geranium)
  • Hedera (klimop)
  • Heuchera (purperklokje)
  • Lamium (dovenetel)
  • Lirioipe muscari (leliegras)
  • Leptinella (koperknoopje)
  • Pachysandra (schaduwkruid)
  • Phlox subulata (kruipphlox)
  • Pulmonaria (longkruid)
  • Sedum (vetkruid)
  • Vinca minor (maagdenpalm)
  • Waldsteinia (goudaardbei)
Welke bodembedekkers bloeien wit?
Vinca minor ‘Alba’

Lang bloeiende Vaste planten

Vaste planten geven veel bloei (en kleur) aan de tuin. Er zijn vaste planten die maar heel kort bloeien, maar gelukkig ook soorten die juist een hele lange bloeiperiode hebben. Deze vaste planten bloeien heel lang.

  • Agastache (dropplant)
  • Astrantia major (zeeuws knoopje)
  • Campanula (klokjesbloem)
  • Echinacea purpurea (rode zonnehoed)
  • Erigeron karvinskianus (muurfijnstraal)
  • Erysimum (muurbloem)
  • Helenium (zonnekruid)
  • Helleborus (nieskruid)
  • Geranium
  • Leucanthemum (margriet)
  • Lythrum (kattestaart)
  • Nepeta (kattekruid)
  • Perovskia (reuzenlavendel of russische salie)
  • Persicaria amplexicaulis (duizendknoop)
  • Rudbeckia (zonnehoed)
  • Salvia (salie)
  • Sedum (vetkruid)
  • Verbena bonariensis (ijzerhard)
  • Veronicastrum virginicum (zwarte ereprijs)
Veronicastrum virginicum

Standplaats, Verzorging en Snoeien van Vaste planten

Om optimaal te kunnen genieten van gezonde vaste planten, goede groei en bloei, is het belangrijk om planten op de juiste plek te planten. Weet wat voor grond je hebt in je tuin en welke plekken veel, of juist weinig zon krijgen.

Kijk bij het bepalen van de juiste plek in je tuin eerst goed naar de omstandigheden, planteigenschappen en wensen van de plant met betrekking tot de standplaats. Hou rekening met de groeisnelheid van de plant en de uiteindelijke grootte. Verdiep je eerst in je favoriete vaste planten en kies dan alleen die planten die geschikt zijn voor jouw tuin.

Hoeveel zon?

Er wordt onderscheid gemaakt in Volle zon (meer dan 5-6 uur direct zonlicht), Halfzon ofwel Halfschaduw (maximaal 4 uur zon), Schaduw (minder dan 4 uur zon) en Diepe schaduw (vrijwel geen zon).

Open of beschutte standplaats?

Sommige planten verlangen een beschutte standplaats, uit de wind, of in elk geval beschut voor de koude oostenwind in de winter. Dit zijn vaak planten die niet winterhard of minder winterhard zijn in ons klimaat. Vaak wensen deze planten ook goed doorlatende grond, zodat ze in de winter niet te nat staan.

Welke grondsoort?

Ook de grond is van belang voor het goed groeien van je planten. Sommige planten zijn weinig kritisch als het aankomt op de grondsoort, maar veel soorten hebben wel een specifieke grondsoort nodig. In ons land komen de volgende grondsoorten het meeste voor: Kleigrond, zandgrond en veengrond (zure grond).

Meer over grond en grondsoorten lees je in ons artikel “Bodem – Grondsoort, zuurgraad en drainage

Water geven en Bemesting voor Vaste planten

Voor de verzorging van vaste planten is het belangrijk om het eerste groeiseizoen wekelijks heel ruim water te geven (vaker bij droogte, dagelijks in pot). In het voorjaar kan je planten bemesten (bijv. koemestkorrels of siertuin bemesting). Geef niet meer dan de aanbevolen hoeveelheid.

Lees meer over water geven (hoeveel en hoe vaak), of over planten bemesten (wanneer en hoe).

Vaste planten snoeien

Wordt een plant te groot voor je kleine tuin, verliest deze de mooie vorm, of wordt de groei (van binnenuit) minder of zelfs kaal? Dan kan snoeien nodig zijn. Snoei kan ook dienen om de bloei te stimuleren en rond eind mei terugsnoeien van zomerbloeiende planten (ook bekend als de Chelsea Chop) zorgt voor een bossigere groei en meer bloei.

Vaste planten snoei je in het (vroege) voorjaar terug, tot net boven de grond. Zo verwijder je dode stengels en zaadhoofden, rond de tijd dat de planten weer opnieuw beginnen uit te lopen. Zo profiteren dieren, vogels en insecten zo lang mogelijk van voedsel en schuilplaatsen en geniet je zelf nog de hele winter van mooie silhouetten in de tuin.

Worden planten te groot, dan kunnen deze meteen gesplitst worden in meerdere kleinere planten. Het middelste gedeelte van de vaste plant in kwestie kan dan het beste verwijderd worden. Omdat vaste planten naar buiten toe groeien, zal er na verloop van tijd steeds minder groei zijn in het midden.

Groenblijvende vaste planten hoef je alleen wat bij te snoeien als het blad minder mooi is geworden.

Bekijk al onze tips voor vaste planten snoeien

Vaste planten voor volle zon

Heel veel vaste planten staan graag in de volle zon. Ze combineren dan prachtig met bijvoorbeeld siergrassen. Voor veel vaste planten geldt hoe meer zon, hoe uitbundiger de bloei. Heb jij een zonnige border of een zonnige tuin? Dan zijn deze planten perfect.

  • Achillea (duizendblad)
  • Agastache (dropplant)
  • Aster (herfstaster)
  • Campanula (klokjesbloem)
  • Delphinium (ridderspoor)
  • Echinacea purpurea (rode zonnehoed)
  • Erigeron karvinskianus (muurstraal)
  • Gaura lindheimeri (prachtkaars)
  • Helenium (zonnekruid)
  • Lychnis coronaria (prikneus)
  • Mediterraanse kruiden (bijv. rozemarijn, lavendel en tijm)
  • Nepeta (kattekruid)
  • Perovskia (reuzenlavendel)
  • Rudbeckia (zonnehoed)
  • Salvia (salie)
  • Sedum spectabile (vetkruid; inmiddels telephium)
  • Stachys (andoorn, ezelsoor)
  • Verbena bonariensis (ijzerhard)

Bekijk meer Vaste planten voor in de zon

Tips voor een Beter Beplantingsplan
Sedum spectabilis met Pennisetum en Aster

Vaste planten voor Schaduw

Hoewel de bekende vaste planten vaak houden van veel zon, zijn er zeker ook vaste planten voor in de schaduw. Dat is heel fijn, want juist in kleine tuinen is er vaak veel schaduw.

  • Anemone (herfstanemoon)
  • Ajuga reptans (kruipend zenegroen)
  • Asplenium (tongvaren)
  • Aquilegia vulgaris (akelei)
  • Bergenia cordifolia (schoenlappersplant)
  • Brunnera macrophylla (kaukasisch vergeet-me-nietje)
  • Dicentra spectabilis (gebroken hartje)
  • Digitalis purpurea (vingerhoedskruid)
  • Epimedium (elfenbloem)
  • Galium odoratum (lievevrouwebedstro)
  • Geranium
  • Helleborus (nieskruid of kerstroos)
  • Heuchera (purperklokje)
  • Hosta (hartlelie)
  • Kirengeshoma palmata (japanse wasbloem)
  • Persicaria amplexicaulis (duizendknoop)
  • Polystichum setiferum (naaldvaren)
  • Pulmonaria (longkruid)
  • Rodgersia (schout-bij-nacht)
  • Tiarella (schuimbloem)
  • Viola (viooltje)

Zie ook onze favoriete bloeiende vaste planten voor in de schaduw

Anemone hupehensis

Vaste planten voor Kleigrond

Aanplanten en verplanten is soms best zwaar op kleigrond. Toch is klei een goede voedingsbasis voor veel planten. Er zijn veel planten die gedijen op kleigrond. Hoewel sommige vaste planten moeite kunnen hebben met de klei die lang nat blijft in de winter.

Zie ons artikel “91 Planten voor Kleigrond (die niet te groot worden)

Vaste planten voor Zandgrond

Hoewel aanplanten makkelijk gaat op zandgrond, is voor veel planten grondverbetering nodig, om te zorgen voor voldoende voeding en om het vocht langer vast te houden. Toch zijn er best veel vaste planten die goed groeien op zandgrond.

Lees ook het artikel “Tips voor een tuin op droge zandgrond

Vaste planten voor Zure grond

Zure grond zoals veengrond, of een plek in het bos is niet voor alle planten geschikt. Maar er zijn hele mooie en bijzondere vaste planten die juist beter groeien en bloeien op zure grond.

Bekijk ook onze favoriete struiken voor zure grond.

Aanplant van Vaste planten

Phlomis in P9 potje

Wanneer aanplanten?

Vaste planten worden doorgaans in pot gekweekt. Hierdoor kan je ze het hele jaar aanplanten, behalve als het (overdag) vriest. De beste tijd voor de aanplant van vaste planten is het voorjaar, evenals het najaar.

Hoe plant je Vaste planten?

  • Graaf een ruim plantgat en verbeter de grond indien nodig. Gebruik hiervoor bijvoorbeeld compost of goede aanplantgrond.
  • Laat de plant enkele uren (of een nacht) in water staan als de wortelkluit erg droog is, of geef een dag voor het planten flink ruim water.
  • Plant op dezelfde diepte als bij de kweker (oftewel hou de bovenkant van de pot aan als grondniveau). Druk de aarde rondom de wortelkluit goed aan.
  • Geef na het aanplanten ruim water. Ook als het bewolkt of regenachtig weer is en in de winter. Niet alleen zorg je zo voor een goede start voor je nieuwe planten, maar de grond zakt ook beter in rond de wortels.
  • Strooi na het water geven een laag compost (of ander mulch materiaal) rondom de planten om uitdroging te beperken. Geef het eerste groeiseizoen wekelijks ruim water. Zeker bij droogte!

Wat is jouw favoriete Vaste plant voor een kleine tuin?

* Dit bericht bevat een gesponsorde link

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Bekijk ook:

Welke groenblijvende klimplanten voor schaduw?

Welke groenblijvende klimplanten zijn geschikt voor schaduw?

Er zijn zelfs klimplanten die groen blijven in de winter EN geschikt zijn voor schaduw. Bekijk ons overzicht met groenblijvende klimplanten voor schaduw (en leibomen voor schaduw)

Lees verder
Boekreview Schitteren in de schaduw: De beste planten voor donkere plekken

Boekreview: Schitteren in de schaduw

Ben je op zoek naar goede en mooie planten voor in de schaduw? Dit boek geeft een mooi overzicht met schaduwplanten, beschreven op basis van de kennis en ervaring van Cor van Gelderen (Plantentuin Esveld).

Lees verder

Een bijvriendelijke tuin die veilig is voor kinderen – Tips van de Bijenstichting

Bijen zijn onmisbaar voor de natuur. Ze zijn belangrijke bestuivers voor veel planten en gewassen. Zonder bijen zou de biodiversiteit en voedselproductie drastisch afnemen. Ook met een kleine tuin kan je verschil maken voor de bij! In samenwerking met de Bijenstichting, geven we tips voor het bijvriendelijk maken van een kleine tuin of balkon.

Lees verder