Een boom mag niet ontbreken in de tuin. Ook niet in een kleine tuin! Een boom geeft sfeer aan je tuin en een meer volgroeide uitstraling. Bomen geven hoogte aan de tuin en bieden schuilplekken en voedsel voor dieren, insecten en vogels. Een geschikte boom voor de kleine tuin, is een kleinblijvende boom, of smal groeiende en zuilvormige bomen, bomen die langzaam groeien, of bomen die goed klein te houden zijn door te snoeien. Gelukkig is er nog best veel keus. Wij zouden in elk geval niet zonder boom in de tuin willen!
Wat is een boom?
Een boom is een hogere, houtige en overblijvende plant met minimaal één verhoute stam en een kroon. Meestal met een relatief groot wortelgestel en een hoogte van minimaal 2-3 meter. Er zijn zowel bomen die het blad verliezen in de winter (bladverliezende bomen), als bomen die het hele jaar groen blijven (wintergroene bomen, bladhoudende of groenblijvende bomen).
Is het een Boom of een struik?
De Nederlandse naamgeving van sommige bomen zorgt nog wel eens voor verwarring. Een aantal struiken (heesters) heeft een naam met “boom” er in, terwijl het eigenlijk geen bomen zijn. Denk aan judasboom (Cercis), krentenboom (Amelanchier), Magnolia (beverboom of valse tulpenboom), olijfboom (Olea europaea) en vijgenboom (Ficus carica). Toch is in algemene zin te zeggen dat een boom een enkele opgaande (houtige) stam heeft en heesters vanaf laag boven de grond vertakken. De populaire meerstammige bomen kunnen dan ook zowel boom als struik genoemd worden. Vaak noemen we deze echter toch bomen. Daarbij gaat het meestal niet om lage vertakkingen, maar om extra stammen uit de grond. Veel struiken zijn ook in boomvorm verkrijgbaar (al dan niet geënt op een onderstam).
Bomen in een kleine tuin
Een boom geeft hoogte, vorm en privacy aan je tuin. Bomen geven sierwaarde in verschillende seizoenen (denk aan fris uitlopend blad, bloemknoppen, bloesem, vruchten, mooie herfstkleuren en soms opvallende stammen en takken). Bomen zorgen voor schuilplekken en nestgelegenheden voor dieren en vogels. Ook bieden ze voedsel voor dieren, vogels, insecten, bijen en vlinders. Veel bomen soorten worden te groot voor een kleine tuin, maar gelukkig is er ook voor een boom in een kleine tuin nog volop keus!
Wil jij ook bomen kopen voor in je tuin? In dit artikel gaan we in op de verschillende soorten bomen, groenblijvende en bladverliezende bomen, standplaats, verzorging en snoeien van bomen en we geven een overzicht van bekende bomen die geschikt zijn voor een zonnige plek in de tuin of juist schaduw en voor kleigrond, zandgrond of zure grond.
Groenblijvende bomen vs Bladverliezende bomen
Er zijn bomen die in de winter het blad verliezen en er zijn groenblijvende bomen die het hele jaar het blad houden (ook in de winter).
Groenblijvende bomen
Groenblijvende bomen zijn ideaal om vorm en structuur aan te brengen in de tuin of border. Je kunt ze in hun natuurlijke vorm laten groeien en af en toe bijsnoeien, of juist kiezen voor vormsnoei (bijvoorbeeld snoeien als bolvorm, blokvorm, of zuilvorm). Vaak is de bloei van wintergroene bomen wat minder lang of minder uitbundig dan bladverliezende bomen. Ook is er (meestal) geen bijzondere herfstkleur. Wel geniet je het hele jaar van mooie groene bomen in de tuin. Daarbij geven ze ook in de winter privacy.
Bekende groenblijvende bomen voor de kleine tuin:
- Elaeagnus ebbingei (olijfwilg)
- Eucalyptus gunni (gomboom)
- Ilex Nellie R. Stevens (Amerikaanse hulst)
- Ligustrum japonicum (Japanse liguster)
- Magnolia grandiflora (groenblijvende Magnolia)
- Olea europaea (olijfboom)
- Photinia fraseri (glansmispel)
- Prunus laurocerasus (laurierkers)
- Prunus lusitanica (Portugese laurier)
- Quercus ilex (steeneik)
- Quercus suber (kurkeik)
- Trachycarpus fortunei (waaierpalm)
Bekijk meer groenblijvende bomen
Bladverliezende bomen
Hoewel bladverliezende bomen kaal worden in de winter, betekent dit niet dat ze saai zijn. Juist niet! Veel bladverliezende soorten zijn in meerdere seizoenen mooi of bijzonder. Denk aan bloesem in het voorjaar, frisgroen blad of blad met een afwijkende kleur bij het uitlopen, kleurrijke bloemen in de zomer, vruchten in de (na)zomer, een mooie herfstkleur in het najaar en een fraai silhouet in de winter, of zelfs een gekleurde stam, bast of takken. Met deze bomen verandert je tuin met de seizoenen mee. Bijkomend voordeel is dat bladverliezende bomen in de winter geen licht uit je tuin (en huis) weg houden.
Mooie bomen voor de kleine tuin (bladverliezend):
- Acer griseum (papieresdoorn)
- Acer palmatum (Japanse esdoorn)
- Amelanchier (krentenboompje)
- Albizia julibrissin (Perzische slaapboom of zijdeboom)*
- Aralia elata (duivelswandelstok of engelenboom)
- Betula utilis ‘Doorenbos’ (witte berk)*
- Broussonetia papyrifera (papiermoerbei)
- Cercidiphyllum japonicum ‘Rotfuchs’ (katsuraboom)*
- Cercis canadensis (judasboom)
- Cornus controversa (reuzenkornoelje)
- Cornus mas (gele kornoelje)
- Crataegus laevigata ‘Paul’s Scarlet’ (rode meidoorn)
- Crataegus lavalleei (meidoorn)
- Cydonia oblonga (kweepeer)
- Elaeagnus umbellata (herfstolijf)
- Ficus carica (vijgenboom)
- Fruitbomen (appel, peer, kers, pruim, perzik, abrikoos)
- Genista aetnensis (Italiaanse brem)
- Gleditsia triacanthos (valse christusdoorn)*
- Heptacodium miconoides (zevenzonenboom)
- Koelreutia paniculata (gele zeepboom)*
- Lagerstroemia indica (Indische sering)
- Magnolia (valse tulpenboom)
- Malus (sierappel)
- Parottia persica ‘Vanessa’ (Perzisch ijzerhout)*
- Prunus cerasifera ‘Nigra’ (rode kerspruim)
- Prunus sargentii (Japanse sierkers)
- Prunus serrula (Tibetaanse sierkers)
- Prunus serrulata (sierkers)
- Prunus subhirtella ‘Autumnalis’ (wintersierkers)
- Prunus yedoensis (Japanse sierkers)
- Pyrus calleryana ‘Chanticleer’ (sierpeer)
- Pyrus salicifolia ‘Pendula’ (wilgbladige treursierpeer)
- Rhus typhina (fluweelboom)
- Sorbus aucuparia (lijsterbes)
- Sorbus hupehensis (Chinese lijsterbes)
- Styrax japonicus (Japanse storaxboom)*
* Kan uiteindeljk erg groot of breed worden
Bekijk ook onze favoriete bomen voor de kleine tuin
Bolbomen
Bolbomen zijn ook erg geschikt voor een kleinere tuin. Ze blijven klein, of zijn goed klein te houden. Van zichzelf kunnen veel van deze bomen eigenlijk best groot worden, maar doordat ze telkens teruggesnoeid worden in een kleine bolvorm, zijn bolbomen ideaal voor de kleine(re) tuin.
Bekende bolbomen:
- Acer campestre ‘Nanum’ (bol-veldesdoorn)
- Acer platanoides ‘Globosum’ (bolesdoorn)
- Catalpa bignonioides ‘Nana’ (bolcatalpa)
- Ginkgo biloba ‘Mariken’ (Japanse noot als bolboom)
- Liquidambar ‘Gum Ball’ (bol amberboom)
- Plantanus hispanica ‘Alphens Globe’ (bolplataan)
- Quercus palustris ‘Green dwarf’ (bolmoeraseik)
- Robinia pseudoacacia ‘Umbraculifera’ (bolacacia)
Lees meer over bolbomen
Zuilbomen
Een zuilboom is een hogere struik of boom die smalopgaand groeit. Het gaat hier over het algemeen over speciale kweekvarianten van bekende of minder bekende (haag)planten. Meestal zijn ze niet alleen slank, maar hebben ze ook een erg strakke vorm.
Bekende zuilbomen:
- Betula pendula ‘Fastigiata’ (zuilberk)
- Carpinus betulus ‘Frans Fontaine’ (zuilhaagbeuk)
- Cedrus libani ‘Fastigiata’ (zuilvormige ceder)
- Cupressus sempervirens ‘Stricta’ (Italiaanse cipres)
- Fagus sylvatica ‘Dawyck’ (zuilbeuk)
- Ginkgo biloba ‘Fastigiata Blagon’ (Japanse notenboom)
- Juniperus scopulorum ‘Blue Arrow’ (jeneverbes)
- Koelreutia paniculata ‘Fastigiata’ (gele zeep zuilboom)
- Liquidambar styraciflua ‘Slender Silhouette’ (zuil amberboom)
- Pinus sylvestris ‘Fastigiata’ (zuilden)
- Prunus serrulata ‘Amanogawa’ (zuilkers)
- Quercus robur ‘Fastigiata’ (zuil zomereik)
- Taxus baccata ‘Fastigiata’ (zuiltaxus)
- Ulmus hollandica ‘Wredei’ (Goudiep)
Bekijk meer zuilbomen
Bloeiende bomen
Naast vorm en structuur aan in de tuin, bloeien veel soorten ook nog eens prachtig!
Er zijn bomen die maar heel kort bloeien en bomen met langere bloei. Bomen die bloeien met grote bloemen, of hele rijke bloei met veel kleine bloemetjes. Sommige hebben een bijzondere bloeivorm (bijv. schermbloemen of bloei met opvallende schutbladen), een heerlijke geur, of een bloemkleur die verandert gedurende de bloei. Veel bomen bloeien in het voorjaar of in de zomer. Toch zijn er ook bomen die juist bloeien in het najaar of winter (winterbloeiers).
Bloeiende bomen voor de kleine tuin:
- Amelanchier (krentenboompje)
- Albizia julibrissin (Perzische slaapboom of zijdeboom)
- Aralia elata (duivelswandelstok of engelenboom)
- Cercidiphyllum japonicum ‘Rotfuchs’ (katsuraboom)
- Cercis canadensis (judasboom)
- Cornus controversa (reuzenkornoelje)
- Cornus kousa (Japanse kornoelje)
- Cornus mas (gele kornoelje)
- Crataegus laevigata ‘Paul’s Scarlet’ (rode meidoorn)
- Crataegus lavalleei (meidoorn)
- Cydonia oblonga (kweepeer)
- Fruitbomen (appel, peer, kers, pruim, perzik, abrikoos)
- Genista aetnensis (Italiaanse brem)
- Heptacodium miconoides (zevenzonenboom)
- Koelreutia paniculata (gele zeepboom)
- Lagerstroemia indica (Indische sering)
- Magnolia (valse tulpenboom)
- Malus sp. (sierappel)
- Parottia persica ‘Vanessa’ (Perzisch ijzerhout)
- Prunus cerasifera ‘Nigra’ (rode kerspruim)
- Prunus sp. (sierkers)
- Prunus subhirtella ‘Autumnalis’ (wintersierkers)
- Pyrus calleryana ‘Chanticleer’ (sierpeer)
- Sorbus aucuparia (lijsterbes)
- Styrax japonicus (Japanse storaxboom)
Zie ook onze favoriete Bloesem bomen
Standplaats, Verzorging en Snoeien van bomen
Om optimaal te kunnen genieten van gezonde bomen, goede groei en eventuele bloei, is het belangrijk om een boom op de juiste plek te planten. Weet wat voor grond je hebt in je tuin en welke plekken veel, of juist weinig zon krijgen.
Kijk bij het bepalen van de juiste plek in je tuin eerst goed naar de omstandigheden, planteigenschappen en wensen van de plant met betrekking tot de standplaats. Hou rekening met de groeisnelheid van de boom en de uiteindelijke grootte. Verdiep je eerst in je favoriete bomen en kies dan alleen die boom die geschikt is voor jouw tuin.
Hoeveel zon?
Er wordt onderscheid gemaakt in Volle zon (meer dan 5-6 uur direct zonlicht), Halfzon ofwel Halfschaduw (maximaal 4 uur zon), Schaduw (minder dan 4 uur zon) en Diepe schaduw (vrijwel geen zon).
Open of beschutte standplaats?
Sommige bomen verlangen een beschutte standplaats, uit de wind, of in elk geval beschut voor de koude oostenwind in de winter. Dit zijn vaak planten die niet winterhard of minder winterhard zijn in ons klimaat. Vaak wensen deze planten ook goed doorlatende grond, zodat ze in de winter niet te nat staan.
Welke grondsoort?
Ook de grond is van belang voor het goed groeien van je planten. Sommige bomen zijn weinig kritisch als het aankomt op de grondsoort, maar veel soorten hebben wel een specifieke grondsoort nodig. In ons land komen de volgende grondsoorten het meeste voor: Kleigrond, zandgrond en veengrond (zure grond).
Meer over grond en grondsoorten lees je in ons artikel “Bodem – Grondsoort, zuurgraad en drainage“
Water geven en Bemesting voor bomen
Voor de verzorging van bomen is het belangrijk om het eerste groeiseizoen wekelijks heel ruim water te geven (vaker bij droogte, dagelijks in pot). In het voorjaar kan je planten bemesten (bijv. koemestkorrels of siertuin bemesting). Geef niet meer dan de aanbevolen hoeveelheid.
Lees meer over water geven (hoeveel en hoe vaak), of over planten bemesten (wanneer en hoe).
Bomen snoeien
Wordt een boom te groot voor je kleine tuin, verliest deze de mooie vorm, of wordt de kroon (binnenin) erg kaal? Dan kan snoeien nodig zijn. Snoei kan ook dienen om de bloei of groei van vruchten te stimuleren.
De meeste bladverliezende bomen kan je snoeien in de winter. De bomen zijn dan in rust. Omdat deze bomen kaal zijn in de winter, is het ook makkelijker om een goede vorm te bepalen. Hou er wel rekening mee dat snoeien in de winter voor snelle groei kan zorgen.
Niet alle bladverliezende bomen dienen in de winter gesnoeid te worden. Dit zijn o.a. de ABC bomen: Esdoorn, berk, haagbeuk, walnoot, wilde kastanje, populier en steenfruit (kersen, pruimen, amandel).
Groenblijvende bomen en exoten snoei je beter in het voorjaar, als de kans op vorst verdwenen is.
Door juist in de zomer te snoeien, als de boom in blad staat,kan je de groei remmen. Zo kan je veel bomen en fruitbomen klein houden. Ook kunnen snoeiwonden dan makkelijk en snel herstellen.
Bekijk al onze tips voor bomen snoeien
Bomen voor Kleigrond
Aanplanten en verplanten is soms best zwaar op kleigrond. Toch is klei een goede voedingsbasis voor veel planten. Er zijn veel bomen die gedijen op kleigrond. Hoewel sommige bomen moeite kunnen hebben met de klei die lang nat blijft in de winter.
Zie ons artikel “91 Planten voor Kleigrond (die niet te groot worden)“
Bomen voor Zandgrond
Hoewel aanplanten makkelijk gaat op zandgrond, is voor veel planten grondverbetering nodig, om te zorgen voor voldoende voeding en om het vocht langer vast te houden. Toch zijn er zeker ook bomen die goed groeien op zandgrond.
Lees ook het artikel “Tips voor een tuin op droge zandgrond“
Bomen voor Zure grond
Zure grond zoals veengrond, of een plek in het bos is niet voor alle planten geschikt. Maar er zijn hele mooie en bijzondere bomen die juist beter groeien en bloeien op zure grond.
Zie ons artikel “7 Bomen en Heesters voor zure grond“
Een boom planten
Wanneer bomen aanplanten?
Bomen uit pot (potgekweekt) kan je het hele jaar aanplanten, behalve als het (overdag) vriest. Bomen uit volle grond (met kluit of blote wortels) kan je alleen tussen oktober en april planten. De beste tijd voor het aanplanten van bomen is het voorjaar, evenals het najaar.
Hoe plant je een boom?
- Graaf een ruim plantgat en verbeter de grond indien nodig. Gebruik hiervoor bijvoorbeeld compost of goede aanplantgrond.
- Laat de plant enkele uren (of een nacht) in water staan als de wortelkluit erg droog is, of geef een dag voor het planten flink ruim water (let op: de boom kan erg zwaar worden!).
- Plant de boom op dezelfde diepte als bij de kweker (oftewel hou de bovenkant van de pot aan als grondniveau). Druk de aarde rondom de wortelkluit goed aan.
- Geef na het aanplanten ruim water. Ook als het bewolkt of regenachtig weer is en in de winter. Niet alleen zorg je zo voor een goede start voor de boom, maar de grond zakt ook beter in rond de wortels.
- Strooi na het water geven een laag compost (of ander mulch materiaal) rondom de boom om uitdroging te beperken. Geef het eerste groeiseizoen wekelijks ruim water. Zeker bij droogte!
Wat is jouw favoriete boom voor een kleine tuin?
* Dit bericht bevat een gesponsorde link
